Cinsel ilişki sonucunda, hastalık taşıyan taraftan diğer kişiye hastalık bulaştığı, toplumların binlerce yıldanberi fark etmiş olduğu durumlardan birisidir. Günümüzde artık, cinsel temasla. 20'den fazla infeksiyon hastalığının bulaşabildiği bilinmektedir. Cinsel ilişkiyle, çeşitli bakteri, spiroket, virüs, mantar ve parazit infeksiyon etkenleri bulaşabilmekte ve hastalık oluşturabilmektedirler.

Ş^mdi, cinsel temasla bulaşan hastalıkları kısaca özetleyelim ve bunları teşhis etmek için, hangi laboratuvar yöntemlerini kullanmakta olduğumuz konusunda bilgi verelim.

Cinsel temasla bulaşan başlıca infeksiyon hastalıkları şunlardır:

1.          Gonore (Bel Soğukluğu)

Neısseriae gonorrhoea isimli bir bakterinin bulaşması sonucu oiuşur. Genital organlardan akıntı belirgindir.

Laboratuvar tetkiki olarak, vaginal akıntı veya üretral akıntıdan boyama yaparak, bu bakteriyi arıyoruz. Ayrıca, akıntıdan kültür yaparak, Gonokok isimli bakteriyi tanıyoruz.

2.          Bakteriyel Vajinoz

Gardnerella vaginalis isimli Dakterinin bulaşması sonucu ortaya çıkmaktadır. Yine beyaz renkli b>r akıntı ortaya çıkmaktadır. Laboratuvar tetkiki olarak, akıntıdan boyama ve kültür yapmaktayız. Üreyen bakterilere ve boyamada elde ettiğimiz mikroskopik bulgulara göre tanı koyuyoruz,

3.          Yumuşak Şankr (Yara)

Hemofilus o'ucrei isimli bakterinin bulaşması sonucu ortaya çıkmaktadır. Cinsel böigede ülser şeklinde yara belirmektedir. Laboratuvar tetkikleri olarak, bu yaralardan aldığımız örneklerin kültürü ve mikroskopta boyalı incelemesi ile tanı koyuyoruz.

4.          Kasık Granülomu

Granüloma inguinale de denilmektedir. Bir bakter etkendir. Genital bölgede, kasıklarda şişlikler ortaya çıkmaktadır.

Tan için, bu şişliklerden alınan parçalar boyanmakta ve kültürleri yapılmakta, mikroskopik incelemeler sonucunda adı konulmaktadır.

5.          Sifiliz (Frengi)

Treponema pallidum isimli bir spiroket tarafından oluşturulur. Erken tanı önemlidir. Geç kalındığı takdirde, vücutta çeşitli iç organlarda kalıcı hasarlar oluşturmaktadır. Özellikle kadınlarda, gebelik döneminde bulaşırsa, bebekte kalıcı hasarlar oluşturubilmektedir.

Sifiliz tanısı için, laboratuvarımızda yapılan tetkikler:

RPR : İlişkiden hemen 1-2 hafta sonra pozitifleşmektedir. Kısa sürede sonuç veren bir testtir.

TPHA : Hastalığın başlangıcından 3-4 hafta sonra pozitifleşmektedir.

Ayrıca, ELISA yöntemiyle Sifiliz IgG ve Sifiliz IgM isimli testieri de yapmaktayız.

6.          Lenfogranüloma Venereum

Chlamydia trachomatis isimli bir etkenin bulaşması sonucu ortaya çıkmaktadır. Genital bölgede şişlikler ve akıntı ortaya çıkabilir. Tanıda kullandrğımız testler:

Klamidya antijeni aranması: Kadın veya erkekte vaginal veya üretral akıntıdan antijen araması yapmaktayız. Kısa sürede sonuç alınmaktadır.

Klamidya antikoru aranması: ELISA ile Klamidya IgG ve IgA araştırıyoruz. PCR demlen yöntemle ileri araştırmalar da yapmaktayız.

7.          Nongonokoksik Üretrit

Mikoplazma ve Üroplazma isimli bakteriler tarafından oluşturulmaktadır.

Erkekte üretral akınt: ve idrar, kadında vaginal akıntı ve idrardan Üreoplazma tanısı yapmaktayız. Ayrıca ELISA ile Mikoplazma IgG ve IgM testleri yapmaktayız.

8.          Genital Herpes

Herpes virüsünün bulaşması nedeniyle onaya çıkmaktadır. Herpes-2 virüsü, genital bölgeyi daha çok tutmaktadır. Ancak. Herpes-1 tipi virüs ile de bulaşma olabilmektedir. Genita; bölgede Herpes virüsüne öze!, uçuk benzeri belirtiler ortaya çıkmaktadır.

Laboratuvar tanısı olarak, ELISA yöntemiyle,

Herpes-1 virüsü için_; Herpes-1 IgG ve IgM Herpes-2 virüsü için, Herpes-2 IgG ve ıgM

(HSV-1 IgG, HSV-1 IgM, HSV-2 IgG. HSV-2 IgM) isimli tetkikleri yapıyoruz.

Ayrıca PCR ve floresan antikor yöntemiyle antijen arama da yapılmaktadır.

9.          Genital Siğil

Human papilloma virüs (HPV) isimli bir virüsün bulaşması sonucu onaya çıkmaktadır.

Tamda, daha çok PCR isimli teknik kullanılıyor.

Molluscum contagiosum isimli virüs de, genitai bölgede siğil oluşumuna neden olmaktadır. Bunun tanısında da PCR isimli teknik kullanılmaktadır.

10.       Hepatit B

Hepatit B'nin önemli bulaşma yollarından biri de cinsel ilişkidir.

İlişkiden ortalama 2-2.5 ay kadar sonra, hepatit B hastalığı geçirilmektedir. Ancak, geçirenlerin yaklaşık üçte ikisi, belirgin olarak bir sarılık oluşturmadığı için, geçiren kişiler hastalığı geçirmekte olduğunun farkına varamamaktadırlar. Kendilerinin, uzun süren bir grıpal enfeksiyon geçirmekte olduklarını düşünmektedirler.

11. Hepatit C Cinsel ilişkiyle bulaşabilmektedir. İlişkiden 4-8 hafta sonra hastalık oluşmakta, ancak hastalananların %951en fazlası sararma biçiminde belirti göstermediği için, virüsün bulaştığı kişiler hastalığı fark edememekte, bir gripal infeksiyon geçirmekte olduklarını düşünmektedirler.- Tanı, ancak laboratuvar testleriyle konulabilmektedir. Hepatit C tanısı için, EUSA ile Anti-HCV ve PCR yöntemiyle HCV-RNA bakılmaktadır. Ülkemizde. 500.000'den fazla insanın, hepatit C olduğu hesap edilmektedir.

12. Hepatit A ve Hepatit E Cinsel temas sırasında, taraflardan birisi aktif olarak hepatit A veya hepatit E geçiriyorsa, diğer kişiye de bulaşma olabilmektedir. Bu hastalıklar da çoğunlukla, belirgin olarak sarararak geç rilmedikleri için, hastalanan kişilerin, A veya E hepatit geç rdiklerini anlayabilmeleri oldukça zordur. Ancak. laboratuvar testleriyle tam konulabilmektedir. Tanı için, laboratuvarda A hepatit için Anti-HAV IgG ve Anti-HAV IgM, hepatit E için de HEV IgG ve HEV IgM ELISA testleri yapılmaktadır.

14. HIV- AIDS infeksiyonu İnsanlık tarihinin en ürkütücü infeksiyonlarından birisidir. Dünyada şu anda, 50 milyon civarında insanın bu hastalığa yakalandığı hesaplanmaktadır. En yaygın buluşma yolu, cinsel ilişkidir. Ülkemizde de. resmen bilinen hasta sayısı 3000 civarında olup, gerçek sayının bunun kat kat üzerinde olduğu düşünülmektedir. Şüpheli ilişkiden 10-15 gün sonra, eğer HIV buluşması olmuşsa, kişilerin büyük çoğunluğunda, ateş, boğaz ağrısı, boyunda şişlikler gibi belirtiler olmaktadır. Çoğunlukla bu belirtiler, bir gripal durum geçirildiği sanılarak, üzerinde durulmayan belirtilerdir. Bu dönem 2-4 haftada atlatılmaktadır. Ondan sonraki 6-10 yıl süren sessiz dönemde, hastanın önemli bir yakınması olmamakta, kendisini iyi hissetmektedir ve bir hekime oaşvurma gereksinimi de duymamaktadır. Ancak gerçekte bu dönemde hastalık ilerlemekte, virüsler vücutta çoğalmaya devam etmekte ve vücudun savunma hücrelerini tahrip ederek, tüketmeye devam etmektedirler. Son dönemde artık vücjdun savunma hücreleri iyice azalmakta, vücudu çeşitli bakteri, virüs, mantar, parazitlerin ve kanser hücrelerinin saldırılarına karşı koruyamaz hale gelmektedirler. Bağışıklık sistemi çöken hastada, bu etkenlerin yerleşmesiyle, çeşitli infeksiyonlar bir arada gelişmekte ve hastanın ölümüne neden olmaktadırlar. Hastanın son döneminde görülen hastalıklar tablosuna. AIDS adı verilmektedir. HIV AIDS tanısında kullandığımız laboratuvar testleri şunlardır: Anti-HIV 1+2: HIV -1 ve HIV-2 virüsüne karşı oluşan antikorları gösteren tarama testidir. Virüsün bulaştığı insanların, bulaştan sonraki hemen hemen tüm dönemlerinde (bazı dönemler hariç) pozitiftir Şüpheli ilişkiden 1.5-2 ay sonra oozitifleşmektedir. HIV p24 Antijen Testi: Hastalığın, virüsün bulaşmasından sonraki ilk 15 günoen sonra, erken olarak sonuç verebilen bir testtir. Bu dönemde henüz antikor testi pozitif hale gelmemiştir. HIV Doğrulama (Konfirmasyon) Testi: Alt grup antikor cevapları ortaya konularak, tanının doğrulanmasını sağlayan testtir. HIV RNA tayini: Virüse ait en önemli parça oiar RNA tayini yapılmakta ve bu yolla, aynı zamanda vücutta virüsün miktarı da onaya konulmaktadır.Verilen tedavi ile, virüs miktarının ne ölçüde değiştiğ; takip edilmektedir.

15. Sitomegalovirüs (CMV) İnfeksiyonu İnsanlarda yaygın olarak görülebilmektedir. Cinsel temasla da bulaşabilir. Latent adı verilen.sinsi, gizli bir infeksiyon karakteri vardır. Gnpal infeksiyon benzeri bir seyir gösterir. Tanıda kullandığımız laboratuvar testleri: CMV IgM: Yeni geçirilen infeksiyonu gösterir. CMV IgG: Daha önceden geçirilmiş olan infeksiyonu gösterir. CMV Avidite Testi: İnfeksiyonun. yakın dönemde mı, daha önceden mı geçirildiğini gösterir. PCR ile CMV DNA: Virüsün en önemli parçası olan DNA'yı gösterir. heli ilişkiden 1.5-2 ay sonra oozitifleşmektedir. HIV p24 Antijen Testi: Hastalığın, virüsün bulaşmasından sonraki ilk 15 günoen sonra, erken olarak sonuç verebilen bir testtir. Bu dönemde henüz antikor testi pozitif hale gelmemiştir. HIV Doğrulama (Konfirmasyon) Testi: Alt grup antikor cevapları ortaya konularak, tanının doğrulanmasını sağlayan testtir. HIV RNA tayini: Virüse ait en önemli parça oiar RNA tayini yapılmakta ve bu yolla, aynı zamanda vücutta virüsün miktarı da onaya konulmaktadır.Verilen tedavi ile, virüs miktarının ne ölçüde değiştiğ; takip edilmektedir.

15. Sitomegalovirüs (CMV) İnfeksiyonu İnsanlarda yaygın olarak görülebilmektedir. Cinsel temasla da bulaşabilir. Latent adı verilen.sinsi, gizli bir infeksiyon karakteri vardır. Gnpal infeksiyon benzeri bir seyir gösterir. Tanıda kullandığımız laboratuvar testleri: CMV IgM: Yeni geçirilen infeksiyonu gösterir. CMV IgG: Daha önceden geçirilmiş olan infeksiyonu gösterir. CMV Avidite Testi: İnfeksiyonun. yakın dönemde mı, daha önceden mı geçirildiğini gösterir. PCR ile CMV DNA: Virüsün en önemli parçası olan DNA'yı gösterir.

16. Trikomonas İnfeksiyonu Bir parazitti*. Cinsel temasla bulaşabilir. Kokulu akıntı, kaşıntı, ağrı görülebilir. Tanı için, akıntıdan mikro 

21. Diğer Etkenler Yukarıda, cinse; temasla bulaşabılen başlıca infeksiyon etkenleri belirtilmiştir. Bunlar dışında, daha seyrek de olsa, başka virüs, bakten ve parazit infeksiyonlan da bulaşabilmektedir. Bunların da çoğunluğunun tanısına yönelik, çeşitli laboratuvar tanı yöntemleri mevcuttur ve bunları laboratuarlarımızda yaygın olarak kullanmaktayız. Daha geniş ve ileri bilgi, laboratuvarlarımız uzmanlarından sağlanabilir.