OVER KANSERİ RİSKİ BELİRLEMESİNDE 113 OLGUDA

 

            HE4 VE CA 125 SONUÇLARININ YORUMLANMASI

 

            113 Olguda İlk Değerlendirme

            Laboratuvarımıza, over kanseri riskinin belirlenmesi amacıyla, 2011 Ağustos ayından itibaren 113 hasta gönderilmiştir.

            Bilindiği üzere, over kanseri risk oranı, ROMA isimli bir program ile belirlenmektedir. ROMA, Risk of Ovarian Malignancy Algorithm 'in baş harflerinden oluşmaktadır. Bu programa göre, hastanın CA 125 ve HE4 (Human Epididymis Protein 4) sonuçları çalışılmakta ve bulunan sonuçlar, bu programa verilmektedir. Program, değerlendirmesi sonucunda, hastanın yüksek risk mi, yoksa düşük riskte mi olduğunu ortaya koymaktadır.

            CA 125 ve HE4 sonuçlarına göre, menapoz öncesinde %12.4 ve üzeri yüksek risk, altında bulunan değerler ise düşük risk olarak yorumlanmaktadır.

            Menapoz sonrasında ise, %13.5 ve üzeri yüksek, altı ise düşük risk olarak yorumlanmaktadır.

            Tabii ki, hastaların ileri takipleri sonucunda, yüksek risk ya da düşük risk bulunan oranların, gerçekte bulunacak sonuçla uyumu ortaya konulmalıdır. Bunun için de, hastaların operasyon ve patoloji sonuçlarına kadar izlenmesi gereklidir. Bu da yapılmaya çalışılacaktır. Ancak, mevcut verilerle, HE4'ün ve CA 125'in ROMA risk oranları üzerine etkisinin, elimizde oluşan ilk verilere göre ortaya konulması amaçlanmıştır.

 

            Risk Oranı Yüksek Bulunan Hastalar

            113 hastadan, 26 (%23)'sında risk oranı yüksek olarak bulunmuştur. Bunlardan 13 (%50)'ü menapoz öncesi, 13 (%50)'ü ise menapoz sonrası dönemdedir.

            Risk oranı yüksek olarak bulunan hastalardan, 16 (%60.5)'sının CA 125 değeri yüksektir     (35 U/ml↑). 10 (%38.5) hastada ise CA 125 değeri normal (35 U/ml↓) bulunmuştur.

            HE4 değeri ise, risk oranı pozitif bulunan 26 olgunun tamamında (%100) 60 pmol/L üzerinde ölçülmüştür. Yalnızca bir olguda 59 pmol/L'dir.

 

            CA125 Sonuçlarının Over Kanseri Riski Oranına Etkisi

            Over kanseri riski belirleme hesabına dahil edilen toplam 113 hasta içinde, 50 (%44.2) kişide CA 125 sonuçları yüksek olarak bulunmuştur.

            CA 125 değeri 35 U/ml üzerinde bulunan ve yüksek kabul edilen bu 50 hastanın, 17 (%34)'sinde ROMA risk değerlendirme programı ile, over kanseri riski, yüksek risk olarak değerlendirilmiştir.

            33 (%66) hastada ise, CA 125 yüksek bulunduğu halde, over kanseri riski düşük risk olarak ortaya çıkmıştır.

            CA 125 değeri yüksek olduğu halde, ROMA değerlendirme programında düşük risk olarak bulunan 33 hastadan ise, 17'sinde CA 125 değeri 100 U/ml'nin altında, 16'sında ise 100 U/ml üzerindedir. 6 hastada, CA 125 değeri 200 U/ml üzerindedir ve risk düşük bulunmuştur. Dikkati çeken bir durum, bir hastada CA 125'in 369 U/ml, diğer bir hastada da 886 U/ml olduğu halde, over kanseri riskinin düşük risk olarak bulunmasıdır.

 

            HE4 Sonuçlarının Over Kanseri Riski Oranına Etkisi

            HE4 ölçümü yapılan 113 hastadan, 7 hastada sonuçlar, 35-59 pmol/L arasında bulunmuştur. Bu hastaların hiçbirinde, ROMA programında risk, yüksek olarak belirlenmemiştir.

            Ölçüm yapılan 113 hastadan, 30 (%26.5)hastada HE4 değerleri, 59 ile 1201 pmol/L arasında bulunmuştur. Bu 30 hastadan 26 (%86.6)'sında, ROMA ile over kanseri risk oranı, yüksek risk olarak belirlenmiştir.

            Over kanseri risk oranı düşük risk olarak belirlenen ve HE4 değeri 60 pmol/L üzerinde bulunan 30 hastadan, dördünün HE4 değerleri sırasıyla 61, 72, 73 ve 85 pmol/L'dir. Bu hastalarda sonuç, düşük risk olarak belirlenmiştir.

            Over kanseri risk oranı yüksek risk olarak belirlenen 26 hastadan, 5'inin HE4 değeri 59-69 pmol/L arasında, 10'unun 70-100 pmol/L arasında, 6'sının 100-500 pmol/L aralığında, 4 hastanın değerinin 500-1000 pmol/L arasında, bir hastanın da 1000 pmol/L üzerinde (1201) olduğu görülmüştür.

            Bir hasta hariç (85 pmol/L), 80 pmol/L üzerindeki tüm hastaların risk oranının ROMA programında yüksek risk olarak bulunduğu görülmüştür.

            HE4 – CA 125 ÇALIŞMA SONUÇLARININ YORUMLANMASI

               1. Over kanseri risk oranlarının tutarlılığının ne derecede etkin olduğunu ortaya koymak açısından, ROMA risk değerlendirme programı sonuçlarının, hastaların ileri takiplerine devam edilerek, operasyon ve patoloji sonuçlarıyla da karşılaştırılmasında yarar bulunmaktadır.

Bu yönde yapılan çalışmaların, oldukça tutarlı ve umut verici sonuçlar verdiği belirtilmektedir.

            2. ROMA over kanseri risk değerlendirme programını, yapılan çalışma sonuçlarını esas alarak, tutarlı ve değerli kabul ettiğimiz takdirde, HE4 ve CA 125'in programa etkisi ve risk belirleme oranındaki payı yönünden bazı çarpıcı sonuçlara varabiliriz.

                3. CA 125'in risk değerlendirmeye etkisi yönünden:

                CA 125, ROMA programında over kanseri risk değerlendirmesi yönünden çok etkin sonuçlar vermemiştir.

              113 hastadan 50 (%44.2)'sinde CA 125 yüksek (35U/ml) üzerinde belirlenmesine rağmen, bunlardan yalnızca 17 (%34)'sinde over kanseri riski yüksek olarak bulunmuştur. CA 125'in, hastaların büyük bir çoğunluğunda (%66) yüksek olmasına rağmen, over kanseri riskinin düşük bulunduğu görülmüştür. 16 hastada, CA 125 100 U/ml üzerinde, 6 hastada 200 U/ml üzerinde olmasına rağmen, over kanseri riski düşüktür.CA 125 değerleri 369 ve 886 U/ml olan hastalarda bile, riskin düşük bulunması ilginçtir.

         Tüm bu sonuçlar da, CA 125 sonuçlarının yüksek olmasının, over kanseri riski belirlenmesinde birinci derecede etkin bir gösterge olmadığını göstermektedir.

Diğer taraftan, riski yüksek bulunan 26 hastadan 16 (%61.50)'sında CA 125'in yüksek, 10 (%38.50)'unda ise normal olduğu görülmüştür. Bu durum da, over kanseri riskini belirlemede CA 125'in yeterli duyarlılığa sahip olmadığını düşündürmektedir.

Sonuç olarak, CA 125 over kanseri riskini belirleme yönünden ne yeterli duyarlılığa, ne de yeterli özgüllüğe sahip bir tümör markerı görünümü vermemektedir.

                4. HE4'ün risk değerlendirmeye etkisi yönünden:

ñ HE4'ün patolojik değer sınırı CA 125 gibi 35 değil, 55-60 pmol/L olarak alınmalıdır. 60 pmol/L daha uygun görünmektedir. Bu değerin üzeri patolojik kabul edilmelidir.

ñ  ROMA programında, over kanseri risk belirleme oranları ile, 60 pmol/L üzerinde bulunan HE4 sonuçları arasında güçlü bir ilişki olduğu gözlenmektedir. 60 pmol/L üzerinde HE4 değeri saptanan 30 hastadan 26 (%86.6)'sında over kanseri risk oranı yüksek risk olarak bulunmuştur. HE4 değerinin 80 pmol/L düzeyini aştığı hastaların hemen hemen tamamı yüksek risk kategorisindedir.

            Sonuçların gösterdiğine göre, ROMA over kanseri risk değerlendirme programının dominant markerı HE4'tür. Risk sonucunu belirlemede CA 125'in rolünün sınırlı olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar, tek başına HE4 ölçümünün bile, over kanseri riskinin belirlenmesinde yeterli olabileceği düşüncesini doğurmaktadır. Zaten bu yönde öneriler getirmiş olan araştırmacılar vardır. Bizim sonuçlarımız da, over kanseri riskini belirlemede tek başına HE4 kullanımının yeterli olabileceğini güçlü şekilde desteklemektedir.

            Sonuç olarak, şu ana kadar elde ettiğimiz mevcut verilerle, bu değerlendirmeleri yapabilecek durumdayız. Halen ülkemizde bu yönde çalışmalarını sürdüren değerli araştırmacılar bulunmaktadır. Gelişim Tıp Laboratuvarları olarak, bu çalışmalarda yer almaktan ve çalışmaları desteklemekten mutluluk duyacağız. Sanıyoruz ki, önümüzdeki dönemde daha geniş bir konsensus ile, daha standart sonuçlara ulaşılacaktır.

            (NOT: HE4 ölçümü, bu testin mucidi ve dünyadaki tek üreticisi olan Fujirebio Diagnostics (Japan) 'in EIA kiti ile çalışılmıştır. Aynı firma CA 125 ve diğer birçok tümör markerının da mucidi olan firmadır).

            Over kanseri risk değerlendirmesi için, hastadan HE4 ve CA 125 istenilerek, laboratuvar şubelerimizden birine gönderilmesi, ya da bu mümkün değilse, hastadan alınan kandan 1 ml serumun laboratuvarımızın merkezlerine gönderilmesi yeterlidir. Sonuçlar, tarafınıza kısa sürede ulaştırılmaktadır.